Rossiya: различия между версиями
м
Text replacement - "{{OʻzME}}" to "{{ЎзМЭ}}"
Sf7 uz (обсуждение | вклад) мНет описания правки |
Sf7 uz (обсуждение | вклад) м (Text replacement - "{{OʻzME}}" to "{{ЎзМЭ}}") |
||
(не показаны 2 промежуточные версии этого же участника) | |||
Строка 1:
{{Rossiya
'''Rossiya''' ({{lang-ru|Россия}}), shuningdek rasman ''Rossiya Federatsiyasi'' ({{lang-ru|Российская Федерация}}) - maydoni jihatidan dunyoda eng katta
Quruqlikdagi chegarasi 22125,3 km, dengiz chegarasi 38807,5 km. Rossiya hududi 3 okean havzasiga qarashli 12 dengiz, jumladan, Boltiq, Qora va Azov (Atlantika okeani), Barents, Oq, Kara, Laptevlar, Sharqiy Sibir va Chukotka (Shimoliy Muz okeani), [[Bering dengizi|Bering]], [[Oxota dengizi|Oxota]], [[Yapon dengizi|Yapon dengizlari]] (Tinch okean), shuningdek, hech bir okeanga tutashmagan Kaspiy dengizi bilan oʻralgan.
== Maʼmuriy tuzilishi ==
Maʼmuriy jihatdan 85 subyekt: 22 respublika, 9 oʻlka, 46 viloyat, 3 federal shahar (Moskva, Sankt-Peterburg, Sevastopol), 4 muxtor okrug, 1 muxtor viloyat (Yahudiylar)ga boʻlinadi.
Rossiyada
== Davlat tuzumi ==
Rossiya — boshqarishning respublika shakliga ega boʻlgan demokratik federativ respublika. Amaldagi Konstitutsiyasi 1993 yil 12 dekabrda qabul qilingan. Davlat boshligʻi — prezident (
== Tabiati ==
Строка 35 ⟶ 36 :
Oʻrmon zonasining shim. qismi (tayga zonachasi)dagi podzol tuproqlarda ignabargli daraxtlar — qoraqaragʻay, oqqaragʻay, kedr va qaragʻay oʻrmonlari, Yeniseydan sharqdagi taygatoʻng tuproklarda igna bargli tayga daraxtlari — sibir va dauriya tilogʻochlari, Uzoq Sharqda esa, qoraqaragʻay va oqqaragʻay oʻsadi. Tayga zonachasida (ayniqsa, Gʻarbiy Sibirda) botqoqlik koʻp. Taygadan jan.rokda, Sharqiy Yevropa tekisligida aralash oʻrmonlar bor. Chimli podzol tuproqlarda oqqayin va togʻterak, eman, zarang, qayragʻoch, Sharqiy Yevropa tekisligi urmon zonasining chekka janubida eman, juka va boshqa keng bargli daraxtlar oʻsadi. Sharqiy Yevropa va Gʻarbiy Sibirda qora va toʻq kashtan tuproq, Kaspiybuyi pasttekisligida och kashtan va qoʻngʻir, shoʻrxok tuproqlar uchraydi.
== Hayvonot dunyosi juda
Arktika muz sahrosi va tundrada shim. tulkisi, lemming, shim. bugʻusi, qutb boyqushi, tundra kakligi; oʻrmon zonasida los, qoʻngʻir ayiq, silovsin, suvsar, tulki, tiyin, burunduq, malla quyon, Uzoq Sharq janubida ussuri yoʻlbarsi, qora ayiq, harza, yenotsimon it, toʻngʻiz, qushlardan karqur, qur,^ qizilishton, bulduruq va boshqa yashaydi. Oʻrmonli dasht zonasida kemiruvchilar, turli qushlar, ondatra, tulki, suvsar, moʻynabop hayvonlarning, los, shim. bugʻusining xillari koʻp. Dengizlarda baliq (treska, seld, kambala, skumbriya, sudak, losos, osetr va boshqalar), dengiz sut emizuvchilari (kit, morj, tyulen, dengiz mushugi) ovlanadi.
Строка 43 ⟶ 44 :
Rossiyada 140 dan ortiq millat va elat yashaydi. Rossiyaning asosiy aholisi — ruslar jami aholining 81,5% ni tashkil etadi. Ukrainaga yondosh viloyatlarda, Tyumen viloyati, Moskva, Shimoliy Kavkaz, Ural va Sibir janubida ukrainlar, Kaliningrad viloyati, Moskva va Moskva viloyati, Sankt-Peterburg va Kareliyada beloruslar, Krasnoyarsk oʻlkasi, Moskva va Sankt-Peterburgda litvalar va latishlar (shuningdek, Omsk viloyatida latishlar, Kaliningrad viloyatida litvalar), Omsk, Novosibirsk, Orenburg viloyatlari, Krasnoyarsk va Oltoy oʻlkalarida olmonlar, Moskva, Sankt-Peterburg, Yekaterinburg, Samara, Nijniy Novgorod, Chelyabinsk, Rostov, Saratov, Novosibirsk shaharlarida yahudiylar, Rostov viloyati va Krasnodar oʻlkasida moldovanlar, Stavropol va Krasnodar oʻlkasida yunonlar, Krasnodar va Stavropol oʻlkalarida va Rostov viloyatida armanlar ham yashaydi. Shuningdek, ozarbayjonlar, oʻzbeklar (1994 yilda 58 ming), gurjlar, qozoqlar va boshqalar yashaydi. Rossiyaning Yevropa qismi shimolida karellar, vepslar, ijorlar, saamlar (loparlar), komi va komi-permyaklar, Oʻrta Volga boʻyida mari, udmurt va mordvalar, Volga boʻyining boshqa joylari va Janubiy Uralda turkiy tillarda soʻzlashuvchi chuvashlar, boshqirdlar, tatarlar, shuningdek, kalmoklar yashaydi. Osetin, qorachoy, bolqor, qoʻmiq, noʻgʻaylar Shimoliy Kavkazning tub joy aholisidir. Sibir va Uzoq Sharqda turkiy tillarga mansub saxalar, oltoy, shor, haqas va tuvalar, mongol tilida soʻzlashuvchi buryatlar, shuningdek, xanti va mansilar, nenets, chukcha va eskimoslar istiqomat qiladi.
Davlat tili — rus tili; Rossiya tarkibidagi milliy respublikalarda tub joy aholisining tili ham shu respublikaning davlat tili hisoblanadi. Rossiya aholisining 73% shaharlarda yashaydi. Dindorlarning aksariyati xristianlar (asosan, pravoslavlar), qolganlari — buddaviylar, musulmonlar, yahudiylar
Yirik shaharlari: Moskva, Sankt-Peterburg (oldingi Leningrad), Nijniy Novgorod, Novosibirsk, Samara, Yekaterinburg va boshqalar.
Строка 240 ⟶ 241 :
Oʻrmon zonasining shimoliy qismi(tayga zonachasi)dagi podzol tuproqlarda ignabargli daraxtlar – qoraqaragʻay, oqqaragʻay, kedr va qaragʻay oʻrmonlari, Yeniseydan Sahrdagi tayga-toʻng tuproqlarda igna bargli tayga daraxtlari – sibir va dauriya tilogʻochlari, Uzoq Sharqda esa, qoraqaragʻay va oqqaragʻay oʻsadi. Tayga zonachasida (ayniqsa, Gʻarbiy Sibirda) botqoqlik koʻp. Taygadan janubroqda, Sharqiy Yevropa tekisligida aralash oʻrmonlar bor. Chimli podzol tuproqlarda oqqayin va togʻterak, eman, zarang, qayrogʻoch, Sharqiy Yevropa tekisligida oʻrmon zonasining chekka janubida eman, joʻka va boshqa Keng bargli daraxtlar oʻsadi. Sharqiy Yevropa va Gʻarbiy Sibirda qora va togʻ kashtan tuproq, Kaspiyboʻyi pasttekisligida och kashtan va qoʻngʻir, shoʻrxak tuproqlar uchraydi. -->
{{Yevropa}}
{{MDH}}
Строка 250:
{{G 20 sammitlari}}
{{Rossiya Prezidenti}}
== Manbalar ==
{{
{{
[[
[[
[[
[[Category:Transkontinental davlatlar]]
|