Trigonometriya

θ burchakning barcha trigonometrik funksiyalari markazi O nuqtada yotgan birlik aylana yordamida aniqlanishi mumkin.

Trigonometriya (qad. yun. -{τρίγωνον}- — uchburchak va ...metriya) — matematikaning trigonometrik funksiyalarining xossalari, uchburchakning tomonlari bilan burchaklari orasidagi munosabatlarni oʻrganuvchi boʻlimi. Sinuslar, kosinuslar, tangenslar teoremalari trigonometriyaning asosiy natijalaridan hisoblanadi. Trigonometriyaning aytib oʻtilgan munosabatlari yevklid va noyevklid geometriyalarida oʻrganilinadi. Yevklid fazosining trigonometrik sferalari sferik trigonometriya deb ataladi.

Trigonometriya keng amaliy tatbiqlarga ega. Trigonometriya matematikada muhim rol oʻynaydi.

Oʻzbekiston Respublikasi davrida arab olimlari Muhammad al-Xorazmiy, Abu Rayhon Beruniy, Battoniy, Abu-l-Vafo, Nasiriddin Tusiy asarlarida trigonometriyaga asos solingan deb xato hisoblana boshlandi. Aslida kosinuslar teoremasining mohiyati Yevklid davrida maʼlum boʻlgan (Yevklid "Negizlari" 2-kitobining 12 va 13-teoremalari). Bu jarayonga hindistonlik Bxaskara va boshqalar ham arab olimlari qatori oʻz xissasini qoʻshgan. Vaqt oʻtib Regiomontan teoriyani yanada rivojlantirgan, u tangenslar teoremasini hosil qila olgan.

Trigonometriya sohasida kelgusi ishlar Kopernik, Brage, Viyet, Keplerlarga tegishli boʻlgan. Trigonometriya hozirgi belgilashlar va bayon uslubi L. Eyler asarlarida shakllangan.

Adabiyot

• ТРИГОНОМЕТРИЯ // Большая российская энциклопедия. Электронная версия (2017); Дата обращения: 18.06.2021^(rus.)