Uchburchak: различия между версиями

Содержимое добавлено Содержимое удалено
ВизуальныйВики-текст
м (Text replacement - "[[Turkum" to "[[Category")
м (Text replacement - "[[Tasvir:" to "[[Image:")
Строка 6: Строка 6:
<!-- Bot tomonidan qoʻshilgan matn oxiri -->
<!-- Bot tomonidan qoʻshilgan matn oxiri -->


'''Uchburchak''' [[geometrik figura]]lardan biri boʻlib, bir toʻgʻri chiziqda yotmaydigan uchta [[nuqta]] va shu nuqtalarni ketma-ket tutashtirishdan hosil boʻlgan figura. Nuqtalar uchburchakning uchlari, [[kesma]]lar esa uning tomonlari hisoblanadi. Uchburchak uning uchlarini koʻrsatish bilan belgilanadi. ”Uchburchak” soʻzi oʻrniga baʼzan [[Tasvir:Trianglen.jpg‎]] belgidan foydalaniladi.
'''Uchburchak''' [[geometrik figura]]lardan biri boʻlib, bir toʻgʻri chiziqda yotmaydigan uchta [[nuqta]] va shu nuqtalarni ketma-ket tutashtirishdan hosil boʻlgan figura. Nuqtalar uchburchakning uchlari, [[kesma]]lar esa uning tomonlari hisoblanadi. Uchburchak uning uchlarini koʻrsatish bilan belgilanadi. ”Uchburchak” soʻzi oʻrniga baʼzan [[Image:Trianglen.jpg‎]] belgidan foydalaniladi.
[[Image:Triangle_illustration.jpg‎|right|thumb|<div style="text-align: center;">
[[Image:Triangle_illustration.jpg‎|right|thumb|<div style="text-align: center;">
[[Tasvir:Trianglen.jpg‎]] ABC]]
[[Image:Trianglen.jpg‎]] ABC]]
</div><br />
</div><br />
== Uchburchak turlari ==
== Uchburchak turlari ==
Строка 17: Строка 17:
<br />
<br />
<table align="center"><tr align="center">
<table align="center"><tr align="center">
<td>[[Tasvir:Triangle.Equilateral.svg|Teng tomonli uchburchak]]</td>
<td>[[Image:Triangle.Equilateral.svg|Teng tomonli uchburchak]]</td>
<td width="125">[[Tasvir:Triangle.Isosceles.svg|Teng yonli uchburchak]]</td>
<td width="125">[[Image:Triangle.Isosceles.svg|Teng yonli uchburchak]]</td>
<td>[[Tasvir:Triangle.Scalene.svg|Turli tomonli uchburchak]]</td>
<td>[[Image:Triangle.Scalene.svg|Turli tomonli uchburchak]]</td>
</tr>
</tr>
<tr align="center">
<tr align="center">
Строка 30: Строка 30:
* [[O’tkir burchakli uchburchak]] — burchaklaridan biri 90°dan kichkina ([[o’tkir burchak]]) boʻlgan uchburchak.
* [[O’tkir burchakli uchburchak]] — burchaklaridan biri 90°dan kichkina ([[o’tkir burchak]]) boʻlgan uchburchak.
<table align="center"><tr align="center">
<table align="center"><tr align="center">
<td>[[Tasvir:Triangle.Right.svg|Toʻgʻri burchakli uchburchak]]</td>
<td>[[Image:Triangle.Right.svg|Toʻgʻri burchakli uchburchak]]</td>
<td width="185">[[Tasvir:Triangle.Obtuse.svg|Oʻtmas burchakli uchburchak]]</td>
<td width="185">[[Image:Triangle.Obtuse.svg|Oʻtmas burchakli uchburchak]]</td>
<td width="185">[[Tasvir:Triangle.Acute.svg|Oʻtkir burchakli uchburchak]]</td>
<td width="185">[[Image:Triangle.Acute.svg|Oʻtkir burchakli uchburchak]]</td>
</tr>
</tr>
<tr align="center">
<tr align="center">
Строка 39: Строка 39:


== Asosiy xossalari ==
== Asosiy xossalari ==
[[Tasvir:Remint3.svg|300px|middle|thumb|Tashqi d burchagi ko'rsatilgan uchburchak]]
[[Image:Remint3.svg|300px|middle|thumb|Tashqi d burchagi ko'rsatilgan uchburchak]]
[[Tasvir:Triangle sommeangles.svg|middle|300px|thumb| Uchburchak ichki burchaklari 180° ga teng(bir xil rangdagilari o'zaro teng)]]
[[Image:Triangle sommeangles.svg|middle|300px|thumb| Uchburchak ichki burchaklari 180° ga teng(bir xil rangdagilari o'zaro teng)]]
* uchburchak ichki burchaklari yig’indini 180° ga teng;
* uchburchak ichki burchaklari yig’indini 180° ga teng;
* uchburchakning tashqi burchagi o’ziga qo’shni bo’lmagan ikkita ichki burchaklar yig’indisiga teng;
* uchburchakning tashqi burchagi o’ziga qo’shni bo’lmagan ikkita ichki burchaklar yig’indisiga teng;
* hamma ko’pburchaklar singari, uchburchak tashqi burchaklari yig’indisi 360°ga teng;
* hamma ko’pburchaklar singari, uchburchak tashqi burchaklari yig’indisi 360°ga teng;
* uchburchakning ixtiyoriy ikkita tomoni yig’indisi doim uchunchi tomondan katta bo’ladi:'''a+b>c, a+c>b, b+c>a'''
* uchburchakning ixtiyoriy ikkita tomoni yig’indisi doim uchunchi tomondan katta bo’ladi:'''a+b>c, a+c>b, b+c>a'''
[[Tasvir:Pythagorean.svg|Pythagorean.svg|thumb|Pifagor teoremasi]]
[[Image:Pythagorean.svg|Pythagorean.svg|thumb|Pifagor teoremasi]]
[[Pifagor teoremasi]] to’g’ri burchakli uchburchakka oid bo’li, to’g’ri burchakli uchburchak gipotenuzasining kvadrati uning katetlari kvadratlarining yig’indisiga teng.Katetlarining uzunligi ''a'' va ''b'', gipotenuzasi uzunligi ''c'' bo’lgan to’g’ri burchakli uchburchak berilgan bo’lsin, u holda Pifagor teoremasi:<math>a^2 + b^2 = c^2\,</math> formula bilan ifodalanadi.
[[Pifagor teoremasi]] to’g’ri burchakli uchburchakka oid bo’li, to’g’ri burchakli uchburchak gipotenuzasining kvadrati uning katetlari kvadratlarining yig’indisiga teng.Katetlarining uzunligi ''a'' va ''b'', gipotenuzasi uzunligi ''c'' bo’lgan to’g’ri burchakli uchburchak berilgan bo’lsin, u holda Pifagor teoremasi:<math>a^2 + b^2 = c^2\,</math> formula bilan ifodalanadi.
To’g’ri burchakli uchburchakning asosiy xossalari:
To’g’ri burchakli uchburchakning asosiy xossalari:
Строка 54: Строка 54:


== Uchburchak yuzini hisoblash ==
== Uchburchak yuzini hisoblash ==
[[Tasvir:Triangle.GeometryArea.svg|300px|thumb]]
[[Image:Triangle.GeometryArea.svg|300px|thumb]]
Uchburchak yuzini hisoblashni bir necha usulllari bo’lib. Bularni ichida eng soddasi ushbu formula bilan hisoblanadi: :<math>\mathrm{S}=\frac{1}{2}bh_b</math>
Uchburchak yuzini hisoblashni bir necha usulllari bo’lib. Bularni ichida eng soddasi ushbu formula bilan hisoblanadi: :<math>\mathrm{S}=\frac{1}{2}bh_b</math>


Строка 73: Строка 73:


=== Burchak sinusi yordamida hisoblash ===
=== Burchak sinusi yordamida hisoblash ===
[[Tasvir:Triangle with notations 2.svg|thumb||left|Tomonlari a, b, c va burchaklari α, β, γ bo'lgan uchburchak.]]
[[Image:Triangle with notations 2.svg|thumb||left|Tomonlari a, b, c va burchaklari α, β, γ bo'lgan uchburchak.]]


Uchburchak yuzini berilgan ixtiyoriy ikki tomoni va ular orasidagi burchagi bo’yicha hisoblash mumkin. Ya’ni quyidagi formula orqali:
Uchburchak yuzini berilgan ixtiyoriy ikki tomoni va ular orasidagi burchagi bo’yicha hisoblash mumkin. Ya’ni quyidagi formula orqali:
Источник — https://enc.for.uz/wiki/Uchburchak