Noʻgʻoy tili
Noʻgʻoy tili | |
---|---|
Milliy nomi: | -{Ногай тили}- |
Mamlakatlar: | Rossiya |
Mintaqalar: | |
Rasmiylik holati: | Dogʻiston Qorachoy-Cherkesiya |
Soʻzlashuvchilarning umumiy soni: | 88 328 (2010) [1] |
Tartiblovchi tashkilot: | |
Oʻrni: | |
Holati: | |
Turkumlanishi | |
Turkum: | Yevroosiyo tillari |
Oltoy tillari | |
Alifbosi: | kirill |
Til kodlari | |
-{ISO 639-1 | }- |
-{ISO 639-2 | nog}- |
-{ISO 639-3 | nog}- |
Shuningdek qarang: Loyiha:Tilshunoslik |
Noʻgʻoy tili — turkiy tillar oilasiga mansub, Rossiya Federatsiyasining Chechen Respublikasida, Stavropol (jumladan, Qorachoy-Cherkes Respublikasi) va Krasnodar oʻlkalarining bir qator tumanlarida tarqalgan. Oqnoʻgʻ-ay, noʻgʻay, qoranoʻgʻay lahjalariga boʻlinadi. 60 mingga yaqin kishi soʻzlashadi. Noʻgʻoy tili fonetik va grammatik xususiyatlari bilan qozoq va qoraqalpoq tillariga oʻxshaydi, maye. umumturkiy "ch" va "sh" tovushlari Noʻgʻoy tilida "sh" va "s"ga muvofiq keladi (Noʻgʻoy tilidagi shiq va tas soʻzlari boshqa turkiy tillarda chiq va tash tarzida talaffuz etiladi). Adabiy Noʻgʻoy tili 20-asrda shakllangan; uning taʼsirida dialektal farqlar yoʻqolib bormoqda. Yozuvi 1924—28 yillarda arab alifbosi, 1928—38 yillardalotin alifbosi asosida boʻlgan; 1938-yildan esa rus grafikasi asosidagi alifbodan foydalaniladi. [2]
Alifbosi Править
Arab alifbosi Править
1928-yilgacha qoʻllangan arab alifbosi
ڮ ۇ ۋ پ ںُ چ ژ گ
Lotin alifbosi Править
1928-yildan ketin lotin alifbosini foydalandi
A a | B v | Ç ç | D d | E e | Ә ә | G g | Ƣ ƣ |
I i | K k | L l | M m | N n | N̡ n̡ | O o | Ө ө |
P p | Q q | R r | S s | Ş ş | T t | U u | Y y |
J j | Z z | V v |
Kirill alifbosi Править
Hozirgi kundagi foydalanayotgan kirill alifbosi.
kirillcha | Transliteratsiya | kirillcha | Transliteratsiya |
---|---|---|---|
А а | A a | П п | P p |
Аь аь | A‘ a‘ (Ä ä) | Р р | R r |
Б б | B b | С с | S s |
В в | V v (W w) | Т т | T t |
Г г | G g | У у | U u |
Д д | D d | Уь уь | U‘ u‘ (Ü ü) |
Е е | E e | Ф ф | F f |
Ж ж | J j | Х х | X x |
З з | Z z | Ц ц | Ts ts |
И и | İ i | Ч ч | Ch ch (Ç ç) |
Й й | Y y | Ш ш | Sh sh (Ş ş) |
К к | K k (Q q) | Ъ ъ | - |
Л л | L l | Ы ы | I ı |
М м | M m | Ь ь | - |
Н н | N n | Э э | E e |
Нъ нъ | Ng ng | Ю ю | Yu yu |
О о | O o | Я я | Ya ya |
Оь оь | O‘ o‘ (Ö ö) |
Manbalar Править
- ↑ Perepis-2010
- ↑ OʻzME. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil