Noʻgʻoy tili
Milliy nomi: -{Ногай тили}-
Mamlakatlar:  Rossiya
Mintaqalar:
Rasmiylik holati:  Dogʻiston
 Qorachoy-Cherkesiya
Soʻzlashuvchilarning umumiy soni: 88 328 (2010) [1]
Tartiblovchi tashkilot:
Oʻrni:
Holati:
Turkumlanishi
Turkum: Yevroosiyo tillari
Oltoy tillari
Turkiy tarmoq
Qipchoq guruhi
Noʻgʻoy-qipchoq ostguruhi
Alifbosi: kirill
Til kodlari
-{ISO 639-1 }-
-{ISO 639-2 nog}-
-{ISO 639-3 nog}-
Shuningdek qarang: Loyiha:Tilshunoslik

Noʻgʻoy tili — turkiy tillar oilasiga mansub, Rossiya Federatsiyasining Chechen Respublikasida, Stavropol (jumladan, Qorachoy-Cherkes Respublikasi) va Krasnodar oʻlkalarining bir qator tumanlarida tarqalgan. Oqnoʻgʻ-ay, noʻgʻay, qoranoʻgʻay lahjalariga boʻlinadi. 60 mingga yaqin kishi soʻzlashadi. Noʻgʻoy tili fonetik va grammatik xususiyatlari bilan qozoq va qoraqalpoq tillariga oʻxshaydi, maye. umumturkiy "ch" va "sh" tovushlari Noʻgʻoy tilida "sh" va "s"ga muvofiq keladi (Noʻgʻoy tilidagi shiq va tas soʻzlari boshqa turkiy tillarda chiq va tash tarzida talaffuz etiladi). Adabiy Noʻgʻoy tili 20-asrda shakllangan; uning taʼsirida dialektal farqlar yoʻqolib bormoqda. Yozuvi 1924—28 yillarda arab alifbosi, 1928—38 yillardalotin alifbosi asosida boʻlgan; 1938-yildan esa rus grafikasi asosidagi alifbodan foydalaniladi. [2]

Alifbosi Править

Arab alifbosi Править

1928-yilgacha qoʻllangan arab alifbosi

ڮ ۇ ۋ پ ںُ چ ژ گ

Lotin alifbosi Править

1928-yildan ketin lotin alifbosini foydalandi

A a B v Ç ç D d E e Ә ә G g Ƣ ƣ
I i K k L l M m N n N̡ n̡ O o Ө ө
P p Q q R r S s Ş ş T t U u Y y
J j Z z V v

Kirill alifbosi Править

Hozirgi kundagi foydalanayotgan kirill alifbosi.

kirillcha Transliteratsiya kirillcha Transliteratsiya
А а A a П п P p
Аь аь A‘ a‘ (Ä ä) Р р R r
Б б B b С с S s
В в V v (W w) Т т T t
Г г G g У у U u
Д д D d Уь уь U‘ u‘ (Ü ü)
Е е E e Ф ф F f
Ж ж J j Х х X x
З з Z z Ц ц Ts ts
И и İ i Ч ч Ch ch (Ç ç)
Й й Y y Ш ш Sh sh (Ş ş)
К к K k (Q q) Ъ ъ -
Л л L l Ы ы I ı
М м M m Ь ь -
Н н N n Э э E e
Нъ нъ Ng ng Ю ю Yu yu
О о O o Я я Ya ya
Оь оь O‘ o‘ (Ö ö)

Manbalar Править

  1. Perepis-2010
  2. OʻzME. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil