Oʻzbekistonning maʼmuriy-hududiy boʻlinishi: различия между версиями

 

 

'''O‘zbekistonning ma’muriy-hududiy bo‘linishi''' 2012 yil holatiga ko‘ra uch bosqichga ega: birinchi bosqichga 12 viloyat, [[Qoraqalpog‘iston Respublikasi]] va [[Toshkent]] shahri kiradi. Viloyatlar va Qoraqalpog‘iston Respublikasi [[tuman]]larga va viloyat (respublikaga) bo‘ysunuvchi shaharlarga bo‘linadi. Toshkent shahri shahar tumanlariga bo‘linadi. Viloyat va Qoraqalpog‘iston tumanlari tumanga bo‘ysunuvchi shaharlarga, shahar tipidagi posyolkalarga (shaharcha) va qishloq fuqarolar yig‘inlari (QFY)ga bo‘linadi.

 

=== Andijon viloyati ===

{| class="wikitable"

|-

 

=== Buxoro viloyati ===

{| class="wikitable"

|-

 

=== Jizzax viloyati ===

{| class="wikitable"

|-

 

=== Qashqadaryo viloyati ===

{| class="wikitable"

|-

 

=== Navoiy viloyati ===

{| class="wikitable"

|-

 

=== Namangan viloyati ===

{| class="wikitable"

|-

 

=== Samarqand viloyati ===

{| class="wikitable"

|-

 

=== Surxondaryo viloyati ===

{| class="wikitable"

|-

 

=== Sirdaryo viloyati ===

{| class="wikitable"

|-

 

=== Toshkent viloyati ===

{| class="wikitable"

|-

 

=== Farg‘ona viloyati ===

{| class="wikitable"

|-

 

=== Xorazm viloyati ===

{| class="wikitable"

|-

 

=== Qoraqalpog‘iston Respublikasi ===

{| class="wikitable"

|-

 

=== Toshkent shahri ===

{| class="wikitable"

|-

 

=== Qisqacha tarix ===

[[Oktyabr inqilobi]]ga qadar hozirgi O‘zbekiston hududi [[Rossiya imperiyasi]]ning [[Kaspiyorti viloyati]] ({{lang-ru|Закаспийская область}}), [[Samarqand viloyati]] ({{lang-ru|Самаркандская область}}), [[Sirdaryo viloyati]] ({{lang-ru|Сырдарьинская область}}), [[Farg‘ona viloyati]] ({{lang-ru|Ферганская область}})ga hamda uning vassallari hisoblangan – [[Buxoro amirligi]] va [[Xiva xonligi]]ga bo‘lingan edi.

1918 yil [[Turkiston]]da sho‘ro hokimiyati o‘rnatilganidan so‘ng, hozirgi O‘zbekiston hududida (Buxoro amirligi va Xiva xonligi hududlaridan tashqari) poytaxti [[Toshkent]] shahri bo‘lgan [[Turkiston Avtonom Sovet Sotsialistik Respublikasi]] tashkil etildi. 1920 yilda Buxoro va Xivada sho‘ro hokimiyati o‘rnatilishi natijasida [[Buxoro Xalq Sovet Respublikasi]] va [[Xorazm Xalq Sovet Respublikasi]] tuzildi. 1923 yil 30 oktyabrda Xorazm XSR, 1924 yil 19 sentyabrda esa Buxoro XSR xalq sovet respublikasidan, sovet sotsialistik respublikasiga o‘zgartirildi.<ref>Большая советская энциклопедия, 2-е изд, М., издательство БСЭ, 1949-1960 гг., том 44, страница 17</ref>.

 

=== 1924—1938 ===

[[1925 yil]]i O‘zbekiston SSRda oblastlar (viloyatlar)ga bo‘linish amalga oshirildi. Oblastlar uyezdlarga, uyezdlar esa volostlarga bo‘lindi. 1926 yilning 1 yanvar holatiga ko‘ra O‘zbekiston SSRning ma’muriy-hududiy bo‘linishi quyidagicha edi<ref>{{книга|заглавие=Территориальное и административное деление Союза ССР на 1-е января 1926 года|joyi=Mocква|издательство=Издательство Главного управления коммунального хозяйства НКВД|год=1926|страницы=139|страниц=288|тираж=4000}}</ref>:

 

 

=== 1938—1987 ===

1938 yil 15 yanvarda O‘zbekiston SSR tarkibida [[Buxoro viloyati|Buxoro]] ([[Surxondaryo okrugi]] bilan birga), [[Samarqand viloyati|Samarqand]], [[Toshkent viloyati|Toshkent]], [[Farg‘ona viloyati|Farg‘ona]] va [[Xorazm viloyati|Xorazm]] viloyatlari tuzildi<ref name="гео" />.

1938 yil 1 oktyabrdagi ma‘lumotlarga ko‘ra O‘zbekiston SSRning ma’muriy-hududiy bo‘linishi quyidagicha ko‘rinishga ega bo‘lgan<ref>{{книга|заглавие=СССР. Административно-территориальное деление союзных республик на 1 октября 1938 года|М.|издательство="Власть Советов"|год=1938|страниц=328|тираж=50000}}</ref>:

| Qoraqalpog‘iston ASSR || Qorao‘zak, Kegeyli, Qipchoq, Kuybishev, Qo‘ng‘irot, Mo‘ynoq, Taxtako‘pir, To‘rtko‘l, Xo‘jayli, Chimboy, Shabboz, To‘rtko‘l sh., Nukus sh., Xo‘jayli sh., Chimboy sh.

|}

SSSR Oliy Soveti Prezidiumining 1956 yil 13 fevraldagi Qozog‘iston SSR va O‘zbekiston SSR o‘rtasidagi chegaraning qisman o‘zgartirilishi to‘g‘risidagi Qaroriga ({{lang-ru| Указ Президиума ВС СССР от 13.02.1956 о частичном изменении границы между Казахской ССР и Узбекской ССР}} muvofiq [[Qozog‘iston Sovet Sotsialistik Respublikasi|Qozog‘iston SSR]]dan Mirzacho‘l ({{lang-kk|Мырзашөл}}) cho‘lining va Bo‘stondiq ({{lang-kk|Бостандық}}, hozir O‘zbekistonda – Bo‘stonliq) tumanining bir qismi O‘zbekiston SSR tarkibiga qo‘shildi.

[[1963 yil]] SSSR Oliy Soveti Prezidiumining qaroriga muvofiq Chimkent ({{lang-kk|Шымкент}}) va Qizilo‘rda ({{lang-kk|Қызылорда}}) viloyatlarining 36,6 ming km² hududi O‘zbekiston SSR tarkibiga qo‘shib berildi.

{{Shoʻro Ittifoqi Jumhuriyatlari}}

{{MDH}}