Oʻzbekistonning maʼmuriy-hududiy boʻlinishi: различия между версиями

Содержимое добавлено Содержимое удалено
ВизуальныйВики-текст
м (Text replacement - "[[Turkum" to "[[Category")
м (Text replacement - "[[Tasvir:" to "[[Image:")
Строка 1: Строка 1:


[[Tasvir:Схема АТД Узбекистана.png|450px|right|thumb|O‘zbekistonning ma’muriy-hududiy bo‘linish sxemasi]]
[[Image:Схема АТД Узбекистана.png|450px|right|thumb|O‘zbekistonning ma’muriy-hududiy bo‘linish sxemasi]]


'''O‘zbekistonning ma’muriy-hududiy bo‘linishi''' 2012 yil holatiga ko‘ra uch bosqichga ega: birinchi bosqichga 12 viloyat, [[Qoraqalpog‘iston Respublikasi]] va [[Toshkent]] shahri kiradi. Viloyatlar va Qoraqalpog‘iston Respublikasi [[tuman]]larga va viloyat (respublikaga) bo‘ysunuvchi shaharlarga bo‘linadi. Toshkent shahri shahar tumanlariga bo‘linadi. Viloyat va Qoraqalpog‘iston tumanlari tumanga bo‘ysunuvchi shaharlarga, shahar tipidagi posyolkalarga (shaharcha) va qishloq fuqarolar yig‘inlari (QFY)ga bo‘linadi.
'''O‘zbekistonning ma’muriy-hududiy bo‘linishi''' 2012 yil holatiga ko‘ra uch bosqichga ega: birinchi bosqichga 12 viloyat, [[Qoraqalpog‘iston Respublikasi]] va [[Toshkent]] shahri kiradi. Viloyatlar va Qoraqalpog‘iston Respublikasi [[tuman]]larga va viloyat (respublikaga) bo‘ysunuvchi shaharlarga bo‘linadi. Toshkent shahri shahar tumanlariga bo‘linadi. Viloyat va Qoraqalpog‘iston tumanlari tumanga bo‘ysunuvchi shaharlarga, shahar tipidagi posyolkalarga (shaharcha) va qishloq fuqarolar yig‘inlari (QFY)ga bo‘linadi.
Строка 120: Строка 120:


=== Andijon viloyati ===
=== Andijon viloyati ===
[[Tasvir:Andijan districts numbered.png|thumb|400px|right|Andijon viloyatining ma’muriy bo‘linishi]]
[[Image:Andijan districts numbered.png|thumb|400px|right|Andijon viloyatining ma’muriy bo‘linishi]]
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
|-
|-
Строка 159: Строка 159:


=== Buxoro viloyati ===
=== Buxoro viloyati ===
[[Tasvir:Bukhara districts numbered uk.png|thumb|400px|right|Buxoro viloyatining ma’muriy bo‘linishi]]
[[Image:Bukhara districts numbered uk.png|thumb|400px|right|Buxoro viloyatining ma’muriy bo‘linishi]]
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
|-
|-
Строка 192: Строка 192:


=== Jizzax viloyati ===
=== Jizzax viloyati ===
[[Tasvir:Jizzax districts numbered uk.png|thumb|400px|Jizzax viloyatining ma’muriy bo‘linishi]]
[[Image:Jizzax districts numbered uk.png|thumb|400px|Jizzax viloyatining ma’muriy bo‘linishi]]
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
|-
|-
Строка 225: Строка 225:


=== Qashqadaryo viloyati ===
=== Qashqadaryo viloyati ===
[[Tasvir:Qashqadaryo districts.png|thumb|400px|right|Qashqadaryo viloyatining ma’muriy bo‘linishi]]
[[Image:Qashqadaryo districts.png|thumb|400px|right|Qashqadaryo viloyatining ma’muriy bo‘linishi]]
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
|-
|-
Строка 260: Строка 260:


=== Navoiy viloyati ===
=== Navoiy viloyati ===
[[Tasvir:Navoiy districts.png|thumb|400px|right|Navoiy viloyatining ma’muriy bo‘linishi]]
[[Image:Navoiy districts.png|thumb|400px|right|Navoiy viloyatining ma’muriy bo‘linishi]]
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
|-
|-
Строка 318: Строка 318:


=== Samarqand viloyati ===
=== Samarqand viloyati ===
[[Tasvir:Samarqand districts.png|thumb|400px|right|Samarqand viloyatining ma’muriy bo‘linishi]]
[[Image:Samarqand districts.png|thumb|400px|right|Samarqand viloyatining ma’muriy bo‘linishi]]
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
|-
|-
Строка 357: Строка 357:


=== Surxondaryo viloyati ===
=== Surxondaryo viloyati ===
[[Tasvir:Surxondaryo districts.png|thumb|400px|right|Surxondaryo viloyatining ma’muriy bo‘linishi]]
[[Image:Surxondaryo districts.png|thumb|400px|right|Surxondaryo viloyatining ma’muriy bo‘linishi]]
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
|-
|-
Строка 392: Строка 392:


=== Sirdaryo viloyati ===
=== Sirdaryo viloyati ===
[[Tasvir:Sirdaryo districts.png|thumb|400px|right|Sirdaryo viloyatining ma’muriy bo‘linishi]]
[[Image:Sirdaryo districts.png|thumb|400px|right|Sirdaryo viloyatining ma’muriy bo‘linishi]]
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
|-
|-
Строка 464: Строка 464:


=== Farg‘ona viloyati ===
=== Farg‘ona viloyati ===
[[Tasvir:Fergana districts.png|thumb|400px|right|Farg‘ona viloyatining ma’muriy bo‘linishi]]
[[Image:Fergana districts.png|thumb|400px|right|Farg‘ona viloyatining ma’muriy bo‘linishi]]
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
|-
|-
Строка 509: Строка 509:


=== Xorazm viloyati ===
=== Xorazm viloyati ===
[[Tasvir:Xorazm districts.png|thumb|400px|right|Xorazm viloyatining ma’muriy bo‘linishi]]
[[Image:Xorazm districts.png|thumb|400px|right|Xorazm viloyatining ma’muriy bo‘linishi]]
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
|-
|-
Строка 539: Строка 539:


=== Qoraqalpog‘iston Respublikasi ===
=== Qoraqalpog‘iston Respublikasi ===
[[Tasvir:Karakalpakstan districts numbered2.png|thumb|400px|right|Qoraqalpog‘iston Respublikasining ma’muriy bo‘linishi]]
[[Image:Karakalpakstan districts numbered2.png|thumb|400px|right|Qoraqalpog‘iston Respublikasining ma’muriy bo‘linishi]]
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
|-
|-
Строка 576: Строка 576:


=== Toshkent shahri ===
=== Toshkent shahri ===
[[Tasvir:Tashkent City districts.png|thumb|300px|right|Toshkent shahrining tumanlari xaritasi]]
[[Image:Tashkent City districts.png|thumb|300px|right|Toshkent shahrining tumanlari xaritasi]]
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
|-
|-
Строка 607: Строка 607:


=== Qisqacha tarix ===
=== Qisqacha tarix ===
[[Tasvir:Central Asia 1900.svg|thumb|200 px|XX asr boshlarida Rossiya qaramog‘idagi O‘rta Osiyo hududlari]]
[[Image:Central Asia 1900.svg|thumb|200 px|XX asr boshlarida Rossiya qaramog‘idagi O‘rta Osiyo hududlari]]
[[Oktyabr inqilobi]]ga qadar hozirgi O‘zbekiston hududi [[Rossiya imperiyasi]]ning [[Kaspiyorti viloyati]] ({{lang-ru|Закаспийская область}}), [[Samarqand viloyati]] ({{lang-ru|Самаркандская область}}), [[Sirdaryo viloyati]] ({{lang-ru|Сырдарьинская область}}), [[Farg‘ona viloyati]] ({{lang-ru|Ферганская область}})ga hamda uning vassallari hisoblangan – [[Buxoro amirligi]] va [[Xiva xonligi]]ga bo‘lingan edi.
[[Oktyabr inqilobi]]ga qadar hozirgi O‘zbekiston hududi [[Rossiya imperiyasi]]ning [[Kaspiyorti viloyati]] ({{lang-ru|Закаспийская область}}), [[Samarqand viloyati]] ({{lang-ru|Самаркандская область}}), [[Sirdaryo viloyati]] ({{lang-ru|Сырдарьинская область}}), [[Farg‘ona viloyati]] ({{lang-ru|Ферганская область}})ga hamda uning vassallari hisoblangan – [[Buxoro amirligi]] va [[Xiva xonligi]]ga bo‘lingan edi.
1918 yil [[Turkiston]]da sho‘ro hokimiyati o‘rnatilganidan so‘ng, hozirgi O‘zbekiston hududida (Buxoro amirligi va Xiva xonligi hududlaridan tashqari) poytaxti [[Toshkent]] shahri bo‘lgan [[Turkiston Avtonom Sovet Sotsialistik Respublikasi]] tashkil etildi. 1920 yilda Buxoro va Xivada sho‘ro hokimiyati o‘rnatilishi natijasida [[Buxoro Xalq Sovet Respublikasi]] va [[Xorazm Xalq Sovet Respublikasi]] tuzildi. 1923 yil 30 oktyabrda Xorazm XSR, 1924 yil 19 sentyabrda esa Buxoro XSR xalq sovet respublikasidan, sovet sotsialistik respublikasiga o‘zgartirildi.<ref>Большая советская энциклопедия, 2-е изд, М., издательство БСЭ, 1949-1960 гг., том 44, страница 17</ref>.
1918 yil [[Turkiston]]da sho‘ro hokimiyati o‘rnatilganidan so‘ng, hozirgi O‘zbekiston hududida (Buxoro amirligi va Xiva xonligi hududlaridan tashqari) poytaxti [[Toshkent]] shahri bo‘lgan [[Turkiston Avtonom Sovet Sotsialistik Respublikasi]] tashkil etildi. 1920 yilda Buxoro va Xivada sho‘ro hokimiyati o‘rnatilishi natijasida [[Buxoro Xalq Sovet Respublikasi]] va [[Xorazm Xalq Sovet Respublikasi]] tuzildi. 1923 yil 30 oktyabrda Xorazm XSR, 1924 yil 19 sentyabrda esa Buxoro XSR xalq sovet respublikasidan, sovet sotsialistik respublikasiga o‘zgartirildi.<ref>Большая советская энциклопедия, 2-е изд, М., издательство БСЭ, 1949-1960 гг., том 44, страница 17</ref>.
Строка 614: Строка 614:


=== 1924—1938 ===
=== 1924—1938 ===
[[Tasvir:Uzbek SSR in 1927.jpg|thumb|400 px|O‘zbekiston SSR 1927 yilda]]
[[Image:Uzbek SSR in 1927.jpg|thumb|400 px|O‘zbekiston SSR 1927 yilda]]
[[1925 yil]]i O‘zbekiston SSRda oblastlar (viloyatlar)ga bo‘linish amalga oshirildi. Oblastlar uyezdlarga, uyezdlar esa volostlarga bo‘lindi. 1926 yilning 1 yanvar holatiga ko‘ra O‘zbekiston SSRning ma’muriy-hududiy bo‘linishi quyidagicha edi<ref>{{книга|заглавие=Территориальное и административное деление Союза ССР на 1-е января 1926 года|joyi=Mocква|издательство=Издательство Главного управления коммунального хозяйства НКВД|год=1926|страницы=139|страниц=288|тираж=4000}}</ref>:
[[1925 yil]]i O‘zbekiston SSRda oblastlar (viloyatlar)ga bo‘linish amalga oshirildi. Oblastlar uyezdlarga, uyezdlar esa volostlarga bo‘lindi. 1926 yilning 1 yanvar holatiga ko‘ra O‘zbekiston SSRning ma’muriy-hududiy bo‘linishi quyidagicha edi<ref>{{книга|заглавие=Территориальное и административное деление Союза ССР на 1-е января 1926 года|joyi=Mocква|издательство=Издательство Главного управления коммунального хозяйства НКВД|год=1926|страницы=139|страниц=288|тираж=4000}}</ref>:


Строка 646: Строка 646:


=== 1938—1987 ===
=== 1938—1987 ===
[[Tasvir:Map of Uzbek SSR 01.12.1938.jpg|thumb|1938 yil 1 dekabr holatiga O‘zbekiston SSR xaritasi]]
[[Image:Map of Uzbek SSR 01.12.1938.jpg|thumb|1938 yil 1 dekabr holatiga O‘zbekiston SSR xaritasi]]
1938 yil 15 yanvarda O‘zbekiston SSR tarkibida [[Buxoro viloyati|Buxoro]] ([[Surxondaryo okrugi]] bilan birga), [[Samarqand viloyati|Samarqand]], [[Toshkent viloyati|Toshkent]], [[Farg‘ona viloyati|Farg‘ona]] va [[Xorazm viloyati|Xorazm]] viloyatlari tuzildi<ref name="гео" />.
1938 yil 15 yanvarda O‘zbekiston SSR tarkibida [[Buxoro viloyati|Buxoro]] ([[Surxondaryo okrugi]] bilan birga), [[Samarqand viloyati|Samarqand]], [[Toshkent viloyati|Toshkent]], [[Farg‘ona viloyati|Farg‘ona]] va [[Xorazm viloyati|Xorazm]] viloyatlari tuzildi<ref name="гео" />.
1938 yil 1 oktyabrdagi ma‘lumotlarga ko‘ra O‘zbekiston SSRning ma’muriy-hududiy bo‘linishi quyidagicha ko‘rinishga ega bo‘lgan<ref>{{книга|заглавие=СССР. Административно-территориальное деление союзных республик на 1 октября 1938 года|М.|издательство="Власть Советов"|год=1938|страниц=328|тираж=50000}}</ref>:
1938 yil 1 oktyabrdagi ma‘lumotlarga ko‘ra O‘zbekiston SSRning ma’muriy-hududiy bo‘linishi quyidagicha ko‘rinishga ega bo‘lgan<ref>{{книга|заглавие=СССР. Административно-территориальное деление союзных республик на 1 октября 1938 года|М.|издательство="Власть Советов"|год=1938|страниц=328|тираж=50000}}</ref>:
Строка 695: Строка 695:
| Qoraqalpog‘iston ASSR || Qorao‘zak, Kegeyli, Qipchoq, Kuybishev, Qo‘ng‘irot, Mo‘ynoq, Taxtako‘pir, To‘rtko‘l, Xo‘jayli, Chimboy, Shabboz, To‘rtko‘l sh., Nukus sh., Xo‘jayli sh., Chimboy sh.
| Qoraqalpog‘iston ASSR || Qorao‘zak, Kegeyli, Qipchoq, Kuybishev, Qo‘ng‘irot, Mo‘ynoq, Taxtako‘pir, To‘rtko‘l, Xo‘jayli, Chimboy, Shabboz, To‘rtko‘l sh., Nukus sh., Xo‘jayli sh., Chimboy sh.
|}
|}
[[Tasvir:Изменение границ Узбекистана в 1950-60-е гг..png|thumb|1950-60 yillarda O‘zbekiston SSR chegaralarining o‘zgarishi]]
[[Image:Изменение границ Узбекистана в 1950-60-е гг..png|thumb|1950-60 yillarda O‘zbekiston SSR chegaralarining o‘zgarishi]]
SSSR Oliy Soveti Prezidiumining 1956 yil 13 fevraldagi Qozog‘iston SSR va O‘zbekiston SSR o‘rtasidagi chegaraning qisman o‘zgartirilishi to‘g‘risidagi Qaroriga ({{lang-ru| Указ Президиума ВС СССР от 13.02.1956 о частичном изменении границы между Казахской ССР и Узбекской ССР}} muvofiq [[Qozog‘iston Sovet Sotsialistik Respublikasi|Qozog‘iston SSR]]dan Mirzacho‘l ({{lang-kk|Мырзашөл}}) cho‘lining va Bo‘stondiq ({{lang-kk|Бостандық}}, hozir O‘zbekistonda – Bo‘stonliq) tumanining bir qismi O‘zbekiston SSR tarkibiga qo‘shildi.
SSSR Oliy Soveti Prezidiumining 1956 yil 13 fevraldagi Qozog‘iston SSR va O‘zbekiston SSR o‘rtasidagi chegaraning qisman o‘zgartirilishi to‘g‘risidagi Qaroriga ({{lang-ru| Указ Президиума ВС СССР от 13.02.1956 о частичном изменении границы между Казахской ССР и Узбекской ССР}} muvofiq [[Qozog‘iston Sovet Sotsialistik Respublikasi|Qozog‘iston SSR]]dan Mirzacho‘l ({{lang-kk|Мырзашөл}}) cho‘lining va Bo‘stondiq ({{lang-kk|Бостандық}}, hozir O‘zbekistonda – Bo‘stonliq) tumanining bir qismi O‘zbekiston SSR tarkibiga qo‘shildi.
[[1963 yil]] SSSR Oliy Soveti Prezidiumining qaroriga muvofiq Chimkent ({{lang-kk|Шымкент}}) va Qizilo‘rda ({{lang-kk|Қызылорда}}) viloyatlarining 36,6 ming km² hududi O‘zbekiston SSR tarkibiga qo‘shib berildi.
[[1963 yil]] SSSR Oliy Soveti Prezidiumining qaroriga muvofiq Chimkent ({{lang-kk|Шымкент}}) va Qizilo‘rda ({{lang-kk|Қызылорда}}) viloyatlarining 36,6 ming km² hududi O‘zbekiston SSR tarkibiga qo‘shib berildi.
Источник — https://enc.for.uz/wiki/Oʻzbekistonning_maʼmuriy-hududiy_boʻlinishi