Oʻzbekistonning maʼmuriy-hududiy boʻlinishi: различия между версиями
Содержимое добавлено Содержимое удалено
Sf7 uz (обсуждение | вклад) м (Text replacement - "[[Turkum" to "[[Category") |
Sf7 uz (обсуждение | вклад) м (Text replacement - "[[Tasvir:" to "[[Image:") |
||
Строка 1: | Строка 1: | ||
[[ |
[[Image:Схема АТД Узбекистана.png|450px|right|thumb|O‘zbekistonning ma’muriy-hududiy bo‘linish sxemasi]] |
||
'''O‘zbekistonning ma’muriy-hududiy bo‘linishi''' 2012 yil holatiga ko‘ra uch bosqichga ega: birinchi bosqichga 12 viloyat, [[Qoraqalpog‘iston Respublikasi]] va [[Toshkent]] shahri kiradi. Viloyatlar va Qoraqalpog‘iston Respublikasi [[tuman]]larga va viloyat (respublikaga) bo‘ysunuvchi shaharlarga bo‘linadi. Toshkent shahri shahar tumanlariga bo‘linadi. Viloyat va Qoraqalpog‘iston tumanlari tumanga bo‘ysunuvchi shaharlarga, shahar tipidagi posyolkalarga (shaharcha) va qishloq fuqarolar yig‘inlari (QFY)ga bo‘linadi. |
'''O‘zbekistonning ma’muriy-hududiy bo‘linishi''' 2012 yil holatiga ko‘ra uch bosqichga ega: birinchi bosqichga 12 viloyat, [[Qoraqalpog‘iston Respublikasi]] va [[Toshkent]] shahri kiradi. Viloyatlar va Qoraqalpog‘iston Respublikasi [[tuman]]larga va viloyat (respublikaga) bo‘ysunuvchi shaharlarga bo‘linadi. Toshkent shahri shahar tumanlariga bo‘linadi. Viloyat va Qoraqalpog‘iston tumanlari tumanga bo‘ysunuvchi shaharlarga, shahar tipidagi posyolkalarga (shaharcha) va qishloq fuqarolar yig‘inlari (QFY)ga bo‘linadi. |
||
Строка 120: | Строка 120: | ||
=== Andijon viloyati === |
=== Andijon viloyati === |
||
[[ |
[[Image:Andijan districts numbered.png|thumb|400px|right|Andijon viloyatining ma’muriy bo‘linishi]] |
||
{| class="wikitable" |
{| class="wikitable" |
||
|- |
|- |
||
Строка 159: | Строка 159: | ||
=== Buxoro viloyati === |
=== Buxoro viloyati === |
||
[[ |
[[Image:Bukhara districts numbered uk.png|thumb|400px|right|Buxoro viloyatining ma’muriy bo‘linishi]] |
||
{| class="wikitable" |
{| class="wikitable" |
||
|- |
|- |
||
Строка 192: | Строка 192: | ||
=== Jizzax viloyati === |
=== Jizzax viloyati === |
||
[[ |
[[Image:Jizzax districts numbered uk.png|thumb|400px|Jizzax viloyatining ma’muriy bo‘linishi]] |
||
{| class="wikitable" |
{| class="wikitable" |
||
|- |
|- |
||
Строка 225: | Строка 225: | ||
=== Qashqadaryo viloyati === |
=== Qashqadaryo viloyati === |
||
[[ |
[[Image:Qashqadaryo districts.png|thumb|400px|right|Qashqadaryo viloyatining ma’muriy bo‘linishi]] |
||
{| class="wikitable" |
{| class="wikitable" |
||
|- |
|- |
||
Строка 260: | Строка 260: | ||
=== Navoiy viloyati === |
=== Navoiy viloyati === |
||
[[ |
[[Image:Navoiy districts.png|thumb|400px|right|Navoiy viloyatining ma’muriy bo‘linishi]] |
||
{| class="wikitable" |
{| class="wikitable" |
||
|- |
|- |
||
Строка 318: | Строка 318: | ||
=== Samarqand viloyati === |
=== Samarqand viloyati === |
||
[[ |
[[Image:Samarqand districts.png|thumb|400px|right|Samarqand viloyatining ma’muriy bo‘linishi]] |
||
{| class="wikitable" |
{| class="wikitable" |
||
|- |
|- |
||
Строка 357: | Строка 357: | ||
=== Surxondaryo viloyati === |
=== Surxondaryo viloyati === |
||
[[ |
[[Image:Surxondaryo districts.png|thumb|400px|right|Surxondaryo viloyatining ma’muriy bo‘linishi]] |
||
{| class="wikitable" |
{| class="wikitable" |
||
|- |
|- |
||
Строка 392: | Строка 392: | ||
=== Sirdaryo viloyati === |
=== Sirdaryo viloyati === |
||
[[ |
[[Image:Sirdaryo districts.png|thumb|400px|right|Sirdaryo viloyatining ma’muriy bo‘linishi]] |
||
{| class="wikitable" |
{| class="wikitable" |
||
|- |
|- |
||
Строка 464: | Строка 464: | ||
=== Farg‘ona viloyati === |
=== Farg‘ona viloyati === |
||
[[ |
[[Image:Fergana districts.png|thumb|400px|right|Farg‘ona viloyatining ma’muriy bo‘linishi]] |
||
{| class="wikitable" |
{| class="wikitable" |
||
|- |
|- |
||
Строка 509: | Строка 509: | ||
=== Xorazm viloyati === |
=== Xorazm viloyati === |
||
[[ |
[[Image:Xorazm districts.png|thumb|400px|right|Xorazm viloyatining ma’muriy bo‘linishi]] |
||
{| class="wikitable" |
{| class="wikitable" |
||
|- |
|- |
||
Строка 539: | Строка 539: | ||
=== Qoraqalpog‘iston Respublikasi === |
=== Qoraqalpog‘iston Respublikasi === |
||
[[ |
[[Image:Karakalpakstan districts numbered2.png|thumb|400px|right|Qoraqalpog‘iston Respublikasining ma’muriy bo‘linishi]] |
||
{| class="wikitable" |
{| class="wikitable" |
||
|- |
|- |
||
Строка 576: | Строка 576: | ||
=== Toshkent shahri === |
=== Toshkent shahri === |
||
[[ |
[[Image:Tashkent City districts.png|thumb|300px|right|Toshkent shahrining tumanlari xaritasi]] |
||
{| class="wikitable" |
{| class="wikitable" |
||
|- |
|- |
||
Строка 607: | Строка 607: | ||
=== Qisqacha tarix === |
=== Qisqacha tarix === |
||
[[ |
[[Image:Central Asia 1900.svg|thumb|200 px|XX asr boshlarida Rossiya qaramog‘idagi O‘rta Osiyo hududlari]] |
||
[[Oktyabr inqilobi]]ga qadar hozirgi O‘zbekiston hududi [[Rossiya imperiyasi]]ning [[Kaspiyorti viloyati]] ({{lang-ru|Закаспийская область}}), [[Samarqand viloyati]] ({{lang-ru|Самаркандская область}}), [[Sirdaryo viloyati]] ({{lang-ru|Сырдарьинская область}}), [[Farg‘ona viloyati]] ({{lang-ru|Ферганская область}})ga hamda uning vassallari hisoblangan – [[Buxoro amirligi]] va [[Xiva xonligi]]ga bo‘lingan edi. |
[[Oktyabr inqilobi]]ga qadar hozirgi O‘zbekiston hududi [[Rossiya imperiyasi]]ning [[Kaspiyorti viloyati]] ({{lang-ru|Закаспийская область}}), [[Samarqand viloyati]] ({{lang-ru|Самаркандская область}}), [[Sirdaryo viloyati]] ({{lang-ru|Сырдарьинская область}}), [[Farg‘ona viloyati]] ({{lang-ru|Ферганская область}})ga hamda uning vassallari hisoblangan – [[Buxoro amirligi]] va [[Xiva xonligi]]ga bo‘lingan edi. |
||
1918 yil [[Turkiston]]da sho‘ro hokimiyati o‘rnatilganidan so‘ng, hozirgi O‘zbekiston hududida (Buxoro amirligi va Xiva xonligi hududlaridan tashqari) poytaxti [[Toshkent]] shahri bo‘lgan [[Turkiston Avtonom Sovet Sotsialistik Respublikasi]] tashkil etildi. 1920 yilda Buxoro va Xivada sho‘ro hokimiyati o‘rnatilishi natijasida [[Buxoro Xalq Sovet Respublikasi]] va [[Xorazm Xalq Sovet Respublikasi]] tuzildi. 1923 yil 30 oktyabrda Xorazm XSR, 1924 yil 19 sentyabrda esa Buxoro XSR xalq sovet respublikasidan, sovet sotsialistik respublikasiga o‘zgartirildi.<ref>Большая советская энциклопедия, 2-е изд, М., издательство БСЭ, 1949-1960 гг., том 44, страница 17</ref>. |
1918 yil [[Turkiston]]da sho‘ro hokimiyati o‘rnatilganidan so‘ng, hozirgi O‘zbekiston hududida (Buxoro amirligi va Xiva xonligi hududlaridan tashqari) poytaxti [[Toshkent]] shahri bo‘lgan [[Turkiston Avtonom Sovet Sotsialistik Respublikasi]] tashkil etildi. 1920 yilda Buxoro va Xivada sho‘ro hokimiyati o‘rnatilishi natijasida [[Buxoro Xalq Sovet Respublikasi]] va [[Xorazm Xalq Sovet Respublikasi]] tuzildi. 1923 yil 30 oktyabrda Xorazm XSR, 1924 yil 19 sentyabrda esa Buxoro XSR xalq sovet respublikasidan, sovet sotsialistik respublikasiga o‘zgartirildi.<ref>Большая советская энциклопедия, 2-е изд, М., издательство БСЭ, 1949-1960 гг., том 44, страница 17</ref>. |
||
Строка 614: | Строка 614: | ||
=== 1924—1938 === |
=== 1924—1938 === |
||
[[ |
[[Image:Uzbek SSR in 1927.jpg|thumb|400 px|O‘zbekiston SSR 1927 yilda]] |
||
[[1925 yil]]i O‘zbekiston SSRda oblastlar (viloyatlar)ga bo‘linish amalga oshirildi. Oblastlar uyezdlarga, uyezdlar esa volostlarga bo‘lindi. 1926 yilning 1 yanvar holatiga ko‘ra O‘zbekiston SSRning ma’muriy-hududiy bo‘linishi quyidagicha edi<ref>{{книга|заглавие=Территориальное и административное деление Союза ССР на 1-е января 1926 года|joyi=Mocква|издательство=Издательство Главного управления коммунального хозяйства НКВД|год=1926|страницы=139|страниц=288|тираж=4000}}</ref>: |
[[1925 yil]]i O‘zbekiston SSRda oblastlar (viloyatlar)ga bo‘linish amalga oshirildi. Oblastlar uyezdlarga, uyezdlar esa volostlarga bo‘lindi. 1926 yilning 1 yanvar holatiga ko‘ra O‘zbekiston SSRning ma’muriy-hududiy bo‘linishi quyidagicha edi<ref>{{книга|заглавие=Территориальное и административное деление Союза ССР на 1-е января 1926 года|joyi=Mocква|издательство=Издательство Главного управления коммунального хозяйства НКВД|год=1926|страницы=139|страниц=288|тираж=4000}}</ref>: |
||
Строка 646: | Строка 646: | ||
=== 1938—1987 === |
=== 1938—1987 === |
||
[[ |
[[Image:Map of Uzbek SSR 01.12.1938.jpg|thumb|1938 yil 1 dekabr holatiga O‘zbekiston SSR xaritasi]] |
||
1938 yil 15 yanvarda O‘zbekiston SSR tarkibida [[Buxoro viloyati|Buxoro]] ([[Surxondaryo okrugi]] bilan birga), [[Samarqand viloyati|Samarqand]], [[Toshkent viloyati|Toshkent]], [[Farg‘ona viloyati|Farg‘ona]] va [[Xorazm viloyati|Xorazm]] viloyatlari tuzildi<ref name="гео" />. |
1938 yil 15 yanvarda O‘zbekiston SSR tarkibida [[Buxoro viloyati|Buxoro]] ([[Surxondaryo okrugi]] bilan birga), [[Samarqand viloyati|Samarqand]], [[Toshkent viloyati|Toshkent]], [[Farg‘ona viloyati|Farg‘ona]] va [[Xorazm viloyati|Xorazm]] viloyatlari tuzildi<ref name="гео" />. |
||
1938 yil 1 oktyabrdagi ma‘lumotlarga ko‘ra O‘zbekiston SSRning ma’muriy-hududiy bo‘linishi quyidagicha ko‘rinishga ega bo‘lgan<ref>{{книга|заглавие=СССР. Административно-территориальное деление союзных республик на 1 октября 1938 года|М.|издательство="Власть Советов"|год=1938|страниц=328|тираж=50000}}</ref>: |
1938 yil 1 oktyabrdagi ma‘lumotlarga ko‘ra O‘zbekiston SSRning ma’muriy-hududiy bo‘linishi quyidagicha ko‘rinishga ega bo‘lgan<ref>{{книга|заглавие=СССР. Административно-территориальное деление союзных республик на 1 октября 1938 года|М.|издательство="Власть Советов"|год=1938|страниц=328|тираж=50000}}</ref>: |
||
Строка 695: | Строка 695: | ||
| Qoraqalpog‘iston ASSR || Qorao‘zak, Kegeyli, Qipchoq, Kuybishev, Qo‘ng‘irot, Mo‘ynoq, Taxtako‘pir, To‘rtko‘l, Xo‘jayli, Chimboy, Shabboz, To‘rtko‘l sh., Nukus sh., Xo‘jayli sh., Chimboy sh. |
| Qoraqalpog‘iston ASSR || Qorao‘zak, Kegeyli, Qipchoq, Kuybishev, Qo‘ng‘irot, Mo‘ynoq, Taxtako‘pir, To‘rtko‘l, Xo‘jayli, Chimboy, Shabboz, To‘rtko‘l sh., Nukus sh., Xo‘jayli sh., Chimboy sh. |
||
|} |
|} |
||
[[ |
[[Image:Изменение границ Узбекистана в 1950-60-е гг..png|thumb|1950-60 yillarda O‘zbekiston SSR chegaralarining o‘zgarishi]] |
||
SSSR Oliy Soveti Prezidiumining 1956 yil 13 fevraldagi Qozog‘iston SSR va O‘zbekiston SSR o‘rtasidagi chegaraning qisman o‘zgartirilishi to‘g‘risidagi Qaroriga ({{lang-ru| Указ Президиума ВС СССР от 13.02.1956 о частичном изменении границы между Казахской ССР и Узбекской ССР}} muvofiq [[Qozog‘iston Sovet Sotsialistik Respublikasi|Qozog‘iston SSR]]dan Mirzacho‘l ({{lang-kk|Мырзашөл}}) cho‘lining va Bo‘stondiq ({{lang-kk|Бостандық}}, hozir O‘zbekistonda – Bo‘stonliq) tumanining bir qismi O‘zbekiston SSR tarkibiga qo‘shildi. |
SSSR Oliy Soveti Prezidiumining 1956 yil 13 fevraldagi Qozog‘iston SSR va O‘zbekiston SSR o‘rtasidagi chegaraning qisman o‘zgartirilishi to‘g‘risidagi Qaroriga ({{lang-ru| Указ Президиума ВС СССР от 13.02.1956 о частичном изменении границы между Казахской ССР и Узбекской ССР}} muvofiq [[Qozog‘iston Sovet Sotsialistik Respublikasi|Qozog‘iston SSR]]dan Mirzacho‘l ({{lang-kk|Мырзашөл}}) cho‘lining va Bo‘stondiq ({{lang-kk|Бостандық}}, hozir O‘zbekistonda – Bo‘stonliq) tumanining bir qismi O‘zbekiston SSR tarkibiga qo‘shildi. |
||
[[1963 yil]] SSSR Oliy Soveti Prezidiumining qaroriga muvofiq Chimkent ({{lang-kk|Шымкент}}) va Qizilo‘rda ({{lang-kk|Қызылорда}}) viloyatlarining 36,6 ming km² hududi O‘zbekiston SSR tarkibiga qo‘shib berildi. |
[[1963 yil]] SSSR Oliy Soveti Prezidiumining qaroriga muvofiq Chimkent ({{lang-kk|Шымкент}}) va Qizilo‘rda ({{lang-kk|Қызылорда}}) viloyatlarining 36,6 ming km² hududi O‘zbekiston SSR tarkibiga qo‘shib berildi. |