Tatar tili: различия между версиями
м (qisqartmalarni toʻliqlash, replaced: T.t. → {{subst:FULLPAGENAME}} (3), Hoz. → Hozirgi using AWB) |
Sf7 uz (обсуждение | вклад) м (1 revision imported: Tillar) |
||
(нет различий)
| |||
Версия от 11:05, 22 мая 2018
| Tatar tili | |
|---|---|
| Milliy nomi: | -{татар теле, tatar tele, تاتار تيلی}- |
| Mamlakatlar: | Rossiya, Oʻzbekiston, Qozogʻiston, Qirgʻiziston, Turkmaniston, Turkiya, Ozarbayjon, Tojikiston, Finlandiya, Ruminiya, Xitoy, Avstraliya va boshqalari |
| Mintaqalar: | |
| Rasmiylik holati: |  Tatariston
|
| Soʻzlashuvchilarning umumiy soni: | 5 406 110 |
| Tartiblovchi tashkilot: | |
| Oʻrni: | |
| Holati: | |
| Turkumlanishi | |
| Turkum: | |
| Oltoy tillari | |
| Alifbosi: | Kirill |
| Til kodlari | |
| -{ISO 639-1 | tt}- |
| -{ISO 639-2 | tat}- |
| -{ISO 639-3 | tat}- |
| Shuningdek qarang: Loyiha:Tilshunoslik | |
Tatar tili — (tat. -{татар теле}-) — turkiy tillar oilasiga mansub til.
Tatar tili — turkiy tillardan biri. Rossiya Federatsiyasining Tatariston Respublikasida, Boshqirdiston, Chuvashiston, Mariy El, Udmurtiya, Mordoviya respublikalari va koʻplab viloyatlarining ayrim tumanlarida, shuningdek, Oʻrta Osiyoda, Qozogʻiston va Ozarbayjon respublikalarida tarqalgan. Soʻzlashuvchilarning umumiy soni 7 mln. kishiga yaqin (20-a. oxiri). Sezilarli fonetik va morfologik tafovutlarga ega boʻlgan 3 lahjasi bor: oʻrta, gʻarbiy (yoki mishar), sharqiy (yoki sibir tatarlari lahjasi).
Tatar tili fonetikasi 10 unli fonemaning mavjudligi, labtish v fonemasining , ch qorishiq undoshining yoʻkligi, baʼzi unlilar pozitsiyasining umumturiy holatdan farqlanishi bilan ajralib turadi. Morfologiyasida analitik zamon shakllari, yetakchi feʼlning koʻmakchi feʼllar bilan qoʻshilib, harakatning davomiyligi, jadalligi, tugallangantugallanmaganligi kabi maʼnolarni ifodalashi keng tarqalgan. Leksikasida arabcha, forscha, ruscha va rus tili orqali oʻzlashgan baynalmilal soʻzlar koʻpchilikni tashkil etadi. Eski adabiy Tatar tili yozma yodgorliklari 13-a.ga mansub. 19-a.ning oʻrtalaridan adabiy til xalq tili bilan yaqinlasha boshlaydi. Hozirgi adabiy Tatar tili fonetik va leksik jihatdan oʻrta lahjaga, morfologik jihatdan gʻarbiy lahjaga yaqin. Yozuvi 1927 y. gacha arab grafikasi, 1927—39 y. larda lotin grafikasi, 1939 y. dan rus grafikasi asosida shakllangan.
Adabiyot
- Sovremenniy tatarskiy literaturniy yazik. Leksikologiya fonetika, morfologiya, sintaksis, M, 1969—71; Tatarskaya grammatika v tryox tomax, Kazan, 1993.
Havolalar
 | Ушбу мақола чаладир. Сиз уни таҳрирлаб, Энциклопедияга ўз хиссангизни қўшишингиз мумкин. Бу шаблонни аниқроғига алмаштириш керак. |