Noʻgʻoy tili
Noʻgʻoy tili | |
---|---|
Milliy nomi: | -{Ногай тили}- |
Mamlakatlar: | Rossiya |
Mintaqalar: | |
Rasmiylik holati: | Dogʻiston Qorachoy-Cherkesiya |
Soʻzlashuvchilarning umumiy soni: | 88 328 (2010) [1] |
Tartiblovchi tashkilot: | |
Oʻrni: | |
Holati: | |
Turkumlanishi | |
Turkum: | Yevroosiyo tillari |
Oltoy tillari | |
Alifbosi: | kirill |
Til kodlari | |
-{ISO 639-1 | }- |
-{ISO 639-2 | nog}- |
-{ISO 639-3 | nog}- |
Shuningdek qarang: Loyiha:Tilshunoslik |
Noʻgʻoy tili — turkiy tillar oilasiga mansub, Rossiya Federatsiyasining Chechen Respublikasida, Stavropol (jumladan, Qorachoy-Cherkes Respublikasi) va Krasnodar oʻlkalarining bir qator tumanlarida tarqalgan. Oqnoʻgʻ-ay, noʻgʻay, qoranoʻgʻay lahjalariga boʻlinadi. 60 mingga yaqin kishi soʻzlashadi. Noʻgʻoy tili fonetik va grammatik xususiyatlari bilan qozoq va qoraqalpoq tillariga oʻxshaydi, maye. umumturkiy "ch" va "sh" tovushlari Noʻgʻoy tilida "sh" va "s"ga muvofiq keladi (Noʻgʻoy tilidagi shiq va tas soʻzlari boshqa turkiy tillarda chiq va tash tarzida talaffuz etiladi). Adabiy Noʻgʻoy tili 20-asrda shakllangan; uning taʼsirida dialektal farqlar yoʻqolib bormoqda. Yozuvi 1924—28 yillarda arab alifbosi, 1928—38 yillardalotin alifbosi asosida boʻlgan; 1938-yildan esa rus grafikasi asosidagi alifbodan foydalaniladi. [2]
Alifbosi[править | править код]
Arab alifbosi[править | править код]
1928-yilgacha qoʻllangan arab alifbosi
ڮ ۇ ۋ پ ںُ چ ژ گ
Lotin alifbosi[править | править код]
1928-yildan ketin lotin alifbosini foydalandi
A a | B v | Ç ç | D d | E e | Ә ә | G g | Ƣ ƣ |
I i | K k | L l | M m | N n | N̡ n̡ | O o | Ө ө |
P p | Q q | R r | S s | Ş ş | T t | U u | Y y |
J j | Z z | V v |
Kirill alifbosi[править | править код]
Hozirgi kundagi foydalanayotgan kirill alifbosi.
kirillcha | Transliteratsiya | kirillcha | Transliteratsiya |
---|---|---|---|
А а | A a | П п | P p |
Аь аь | A‘ a‘ (Ä ä) | Р р | R r |
Б б | B b | С с | S s |
В в | V v (W w) | Т т | T t |
Г г | G g | У у | U u |
Д д | D d | Уь уь | U‘ u‘ (Ü ü) |
Е е | E e | Ф ф | F f |
Ж ж | J j | Х х | X x |
З з | Z z | Ц ц | Ts ts |
И и | İ i | Ч ч | Ch ch (Ç ç) |
Й й | Y y | Ш ш | Sh sh (Ş ş) |
К к | K k (Q q) | Ъ ъ | - |
Л л | L l | Ы ы | I ı |
М м | M m | Ь ь | - |
Н н | N n | Э э | E e |
Нъ нъ | Ng ng | Ю ю | Yu yu |
О о | O o | Я я | Ya ya |
Оь оь | O‘ o‘ (Ö ö) |
Manbalar[править | править код]
- ↑ Perepis-2010
- ↑ OʻzME. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil
|